Bilindiği üzere, Ülkemizde sanayileşmenin yurt geneline dengeli bir şekilde yayılımını sağlamak ve yatırımcı açısından da her ilin özelliğine göre teşvik tedbirleri uygulamak üzere uygulamaya konulan Yatırım Teşvik Mevzuatı kapsamında, Trabzon ilimiz gelişmiş iller kategorisi olan 3. grupta yer almakta ve bu grupta uygulanan yatırım teşvik tedbirlerinin yetersiz kalması nedeniyle şehrimiz son 20 yıldır yeterli düzeyde yatırım alamamaktadır. Trabzon ilini çevreleyen ve Trabzon ili sosyo-ekonomik göstergeleri ile aynı özelliklere sahip çevre ve komşu illerin daha avantajlı ve daha fazla teşvik tedbiri uygulanan 5 inci grupta yer alması, yatırımcıların daha çok bu illeri tercih etmesine neden olmuş ve bu durum Trabzon’u daha da dezavantajlı duruma düşürmüştür. Gelinen noktada, Trabzonlu yatırımcı dahi kendi şehrine yatırım yapmaktan imtina etmekte, belli büyüklüğe ulaşan Trabzonlu iş insanlarımız yatırım yapmak için şehir dışına kaçmaktadır.
Bu durum sadece yatırımcı açısından değil, açılan fabrikalarda çalışacak işgücü açısından da değerlendirilmelidir. Özellikle Trabzon ilimizde yeterli sanayi yatırımları yapılamadığı için işsizlik oranları her geçen gün çığ gibi büyümekte, kalifiye üniversite mezunu gençler, 40 yaş altı nüfus hızlı bir şekilde şehri terk ederek, büyük kentlere göç etmektedir. Bu durum çığ gibi işsizliğin arttığı Trabzon iline büyük zarar vermektedir. Sadece Trabzon değil Rize ve Artvin illerimizde de durum aynıdır, genç nüfus hızlı bir şekilde bu şehirleri terk etmektedir.
Yıllarca dile getirdiğimiz, Ulu Önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK’ün 1930’lu yıllarda inşasına başladığı ancak tamamlayamadığı sanayinin yurt sathına yayılması stratejisi maalesef devam ettirilememiştir. Risk ve güvenlik açısından sanayinin belli bölgelerde kümelenmesinin önüne geçilerek, ülke genelinde bölge özelliklerine, şehir özelliklerine uygun sanayinin gelişmesi için politika üretmek yerine, izlenen politikalarla maalesef sanayinin belli bölgelerde, ağırlıklı olarak Marmara Bölgesinde ve İç Anadolu Bölgesinde yoğunlaşmasına sebebiyet verilmiştir.
Alan yetersizliği nedeniyle arsa maliyetlerinin yüksekliği ve yatırım teşviklerinin yetersiz kalması sonucu ortaya çıkan bu durum ülkemiz açısından büyük risk oluşturmaktadır. Acilen sanayileşmenin yetersiz kaldığı şehir ve bölgeler için ayrıcalıklı ve avantajlı teşvik sistemi uygulanması, ayrıca devletin konut yapma yerine TOKİ kanalıyla yatırımcıya yatırım yeri, fabrika binası ve arsa üretimi yaparak kiralaması, dahası; yüksek katma değerli ürün üretecek ve en fazla istihdam sağlayacak yatırımcılara uzun vadelerle satışı da yapılabilmelidir.
Orta ve Yüksek Katma Değerli üretim için çok önemli stratejik konumda olan Trabzon ili ve hinterlandı şehirler; Kafkasya, Orta Asya ve Türk Cumhuriyetlerinin tedarik merkezi olma şansına sahiptir. Ancak, mevcut yatırım teşvik mevzuatında orta ve yüksek katma değerli sanayi yatırımlarının daha rekabetçi teşvik tedbirleri ile desteklenmesi yerine Trabzon ilimiz sadece 3 yıldızlı otellerin, öğrenci yurtlarının ve bakım evlerinin yatırımının teşvik edildiği vasat bir duruma düşürülmüş durumdadır.
Trabzon ili ve hinterlandı iller için büyük bir yatırım olacağına inandığımız ve bölgemizi Kafkasya Orta Asya Bölgesinin orta ve yüksek katma değerli ürünlerde tedarik merkezi haline getirecek olan Yatırım Adası Endüstri Bölgesi yatırımı bölgemiz sanayileşmesi ve ihracatının artması için büyük bir müjde olmuş ve 6 yıl önce kamuoyu buna inandırılmıştır. Ancak, henüz yapımına başlanmadan Endüstri Bölgesi olarak ilan edilen ve bu özelliği ile bir ilk olma özelliği taşıyan Yatırım Adası Endüstri Bölgesi, maalesef 6 yıl geçmesine rağmen kamuoyuna unutturulmaya çalışılmış, 6 yıl öncesinin siyasi söylemlerine konu olmaktan ileri gitmemiştir. Bugün dahi yatırım programlarına konu olmaması, siyasilerin dahi telaffuz etmekten korkması Trabzon ilinin içler açısı durumunu gözler önüne sermektedir. O yıllarda diğer iller için söz verilen Endüstri Bölgesi yatırımları yapılıp tamamlanarak yatırımcılara tahsis edilmesine rağmen, Trabzon Yatırım Adası Endüstri Bölgesi yatırım programlarına dahi alınmamış, rafa kaldırılmıştır ve dahası Trabzon halkına unutturulmaya çalışılmaktadır.
Oysaki Sivil Toplum Örgütleri olarak bizler, 2023 yılı ihracat hedefimizin 10 Milyar Dolara çıkarılabilmesi, Trabzon’un sürdürülebilir bir ihracat artışını yakalayabilmesi, göçün durması ve Trabzon halkının refah düzeyinin artması için Trabzon Yatırım Adası Endüstri Bölgesinin en geç 2023 yılına kadar tamamlanması gerektiğini her daim gündeme getirerek siyasilerden en öncelikli talebimizin bu olduğunu, bölgenin kaderinin bu yatırıma bağlı olduğunu her platformda dile getirdik. Buna rağmen şehrimizin siyaset camiasının bu yatırıma duyarsız kalmasını anlamakta güçlük çekmekteyiz.
2000’li yıllara kadar Bölgenin cazibe merkezi olan Trabzon ilinin her geçen gün kan kaybettiğini, şehrin ekonomik aktivitesinin sürekli düştüğünü, genç kalifiye nüfusun iş bulamadığı için şehri zorunlu olarak terk ettiğini, Trabzon ilinin sürekli dışarıya göç veren bir il konumuna düştüğünü ve yatırım açısından avantajlı teşvik sistemi kapsamında olmadığı için sanayileşme hamlesinin Trabzon’da bir türlü başlatılamadığını bulunduğumuz görev itibariyle ve görevimizin sorumluluğu nedeniyle tekrar ve tekrar yetkililere hatırlatmak istiyoruz.
Trabzon ili orta ve yüksek katma değerli ürü üretimi açısından gerekli olan potansiyele sahiptir. Biri köklü teknik üniversite olmak üzere 3 üniversitemiz, limanımız, serbest bölgemiz, havalimanımız, tecrübeli iş insanlarımız ve dünyanın en önemli pazarı konumuna gelen Asya coğrafyasına olan yakınlığımız potansiyel arz eden üstünlüklerimizdir.
Bunun için; Trabzon ve hinterlandı Doğu Karadeniz Bölgesini; Orta ve Yüksek Teknolojili ürünlerin üretiminde Kafkasya, Orta Asya Bölgesi ve Türk Cumhuriyetlerinin tedarik merkezi haline getirmesi öngörülen ancak maalesef rafa kaldırılan Yatırım Adası Endüstri Bölgesi Yatırımının 2023 yılına hızlı bir şekilde yetiştirilmesi için yapımına başlanması, Trabzon, Rize, Artvin ve Gümüşhane illerimizin Yatırım Teşvik Mevzuatında 6. Bölge teşvik sistemi kapsamına alınması ve Doğu Karadeniz Bölgemiz illerinde TOKİ’nin konut yerine organize sanayi bölgeleri, yatırım arsaları ve fabrika binaları yaparak uzun vadelerle yatırımcıya tahsis etmesini talep ediyoruz.
Trabzon’un ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nin daha fazla kan kaybetmemesi için şehrimizin siyasilerini büyük aciliyet arz eden bu konuya duyarlı olmaya ve sahip çıkmaya davet ediyoruz.
Ahmet Hamdi GÜRDOĞAN
Yönetim Kurulu Başkan Vekili
