SANATÇI NOVRUZ AHMADOV’LA AZERBAYCAN DOSYASI

Devrim Aktürk, kum ressam ustası ve gazeteci Novruz Ahmadov’la Azerbaycan gündemini değerlendirdi. Ortaya ise ilginç bilgiler çıktı. İşte, tüm merak edilenler haberimizde.

– KENDİNİZDEN BAHSEDER MİSİNİZ?

Novruz AHMADOV: Adım Novruz Ahmadov. Azerbaycan’da doğdum. Şu anda Diyarbakır Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi son sınıf öğrencisiyim. Kum ressamlığı olsun, gazetecilik olsun sanata dair birçok konuyla alakalı çalışmalarım ve projelerim sürüyor, devam ediyor.

– KISA BİR AZERBAYCAN TARİHÇESİ’NDEN BAHSEDEBİLİR MİSİNİZ?

Novruz AHMADOV: Azerbaycan tarihçesini bahsetmeden önce bugüne değinmek istiyorum. Şu anda tarihler 31 Mart’ı göstermekte. İşte, 31 Mart 1918 yılında Çarlık Rusya tarafından Azerbaycan’da soykırım gerçekleşiyor. Akabinde 10 yıllık bir isyan veya diğer tabirle iç savaş ortaya çıkıyor ve 1928 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti kuruluyor. Bu tarih ayrıca bir önemli konuya da ön ayak oluşturuyor. Tarihte ilk kez cumhuriyetle yönetilen bir Müslüman devlet kuruluyor. Bu da Müslümanlıkla yönetilen ilk Türk Devleti’ni de ortaya çıkartmış oluyor. Kurucusu ise, Mehmet Emin Resulzade’dir. Bu genç cumhuriyet kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıyan ilk devletlerdendir. Hatta tarihte operayı yazan ilk kadın bestecide Azerbaycanlı Şefika Ahondova’dır. Ancak cumhuriyetin ömrü iki yıl sürüyor ve Sovyetler tarafından işgal ediliyor. Ardından özerk bir bölge olarak, Azerbaycan 1988 tarihine kadar sürüyor. Tam da bu dönemlerde yine bir iç karışıklıklar ortaya çıkıyor. Çünkü Ruslar asimile politikası güdüyor. Akabinde Azerbaycan 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan ediyor ve ortaya Ermenistan’la Karabağ sorunu çıkıyor. Savaş 1991-1992 ile 1992-1994 tarihlerinde sürüyor. Ülkemizde yer altı madenleri çok zengindir. Keza dünyada ilk petrol rafinesi ve petrol kuyusu burada kuruluyor. Ve bir ilginç bilgiyi de vermek isterim. Dünyada, 1947 yılında deniz üzerinden şehir kuran ilk devletiz. Petrol kuyularının olduğu yerde hamam kuran, ilk Uzun Ömürler Müzesi’nin olduğu ülkedir Azerbaycan Devleti. Bunların dışında 1 Azerbaycan Lirası, 3 Türk Lirası’na tekabül eder ki, bu da 2 kez devalüasyon yaşamamıza rağmen böyledir.

– AZERBAYCAN’IN DİN YAPISI NASILDIR?

Novruz AHMADOV: Ülke genelinin yüzde 87’si Müslüman’dır. Ancak 1991 tarihinde, 6 milyonluk Azerbaycan ülkesinde sadece 18 cami bulunmaktaydı. Bu da elbette Çarlık Rusya’nın maddeciliğin ön plana çıkarıp komünizmi ortaya atmalarındandır. Amma velakin Müslüman olanlar daha sıkı Müslümanlardı. Çünkü hem dini sorgulayıp hem de araştırmacı ve yazarlığa itiliyorlardı.

AZERBAYCAN’IN ETNİK YAPISI NE DURUMDADIR?

Novruz AHMADOV:  Bakınız, Azerbaycan halkı milliyetçi bir halktır ve ülkede 34 farklı ırk yaşamaktadır. Çoğunluğu Türkler temsil etmektedir. Bunların büyük bir bölümünü de Tebriz’den gelen Türkmenler teşkil etmektedirler. Bunun dışında ülkemizde Kafkaslar, Kürtler, Avarlar, Ruslar, Ermeniler, Almanlar, Gürcüler ve diğer etnik gruplar da bulunmaktadır. Bizim ülkemizde ırk kavramı değil, millet kavramı bulunmakta ve biz bu kavrama Azerbaycanlı diyoruz. Ülkemizde solcu, sağcı, muhafazakar, onlarcı veya bunlarcı yok. Çünkü kimse ırk konularına değinmiyor. Milliyetçi bir ülke ve bizim milliyetçilikten kastımız Türkçülük değildir, ülkemizi sevdiğimizin anlamıdır milliyetçilik.

– AZERBAYCAN’DA KÜRT VAR MI?

Novruz AHMADOV: Şimdi Azerbaycan’da bugüne kadar kimsenin, ben Kürdüm veya Türküm dediğini duymadım. Bu çok güzel bir duygudur ve her ülkede bulunması gerektiğini düşünüyorum. Onun dışında ülkemizde bahsettiğim üzere Kürt nüfusu da bulunmaktadır ve bu nüfus Nahçıvan ilinin belli başlı köylerinde nüfuz etmektedir. Ancak Azerbaycan’daki Kürtler, Türkiye’deki Kürtlere karşı ön yargılılar. Yani şunu diyorlar, Türkiye’deki Kürtler, tüm dünyada bulunan Kürt halkını terörist olarak göstermektedirler, diye belirtiyorlar. Bunu yanlış anlamamak gerekir. Çünkü ülkemiz dediğim üzere milliyetçi bir ülkedir ve ülkemizdeki Yahudiler bile vatanları için can alıp vermek isterler.

– BAKÜ ŞEHİTLİK ANITI’NDA DİYARBAKIRLILAR VAR MI?

Novruz AHMADOV: Bakü’de Türk Mezarlığı bulunmaktadır. Sovyetlere karşı Kafkas İslam Ordusu’na mensup askerler 1917-1918 tarihinde bir savaş gerçekleştirmişler. Bu savaşa Türkiye’nin dört bir yanında mücahitler gelerek mücadele etmişlerdir. Ve bu mezarlıkta 6 Diyarbakırlı bulunmaktadır. Hatta bir askerin ismi yazmıyordu ama Diyarbakırlı olduğu belirtiliyordu. Burada Kürtler’de bulunmaktadır ama o yıllarda Türk-Kürt ayrımı olmadığı için şehit olarak isimleri geçilmiştir.

– KARABAĞ SORUNUNA DEĞİNEBİLİR MİSİNİZ?

Novruz AHMADOV: 1991 tarihinde Ermeniler bu bölgede bulunan Azerbaycan vatandaşlarını zorla çıkartmaya çalışmıştır. Ondan öte ben Hocalı katliamına değinmek istiyorum. 613 kişinin katledildiği soykırımdır Hocalı ve sekiz ailenin yok edildiği, 108 çocuğun öldürüldüğü vahşi bir katliamdır. Tabi burada Rusların da Ermenilere desteği bulunuyor ve Hocalı’da sadece bir giriş vardır. Ancak orayı kapattıklarından ötürü vatandaşlar ya dağa ya da ormana kaçmak zorunda kalmışlardır. Ve insanlar kaçarken ayakkabılarıyla çorapları olmadan kaçmışlardır. Karakent katliamın dışında 20 Ocak’ta hem Ruslar hem de Ermeniler birlikte bir katliam gerçekleştiriyor Azerbaycan halkına. Hatta ölenleri de kamyonlara bırakıp, üzerlerine taş bağlayıp denize atmışlardır. Ben tüm katliamları bilirim. Halepçe katliamını da bilirim. Bunlara da karşıyım. Bu katliam 16 Mart’ta gerçekleşmiştir.

– KORONAVİRÜS AZERBAYCAN’I NASIL ETKİLEDİ?

Novruz AHMADOV: Ülkemizin şu andaki durumu Türkiye’ye göre çok iyi. Azerbaycan’a yurt dışından 10 bin Azerbaycanlı öğrencimiz getirildi. Azerbaycan virüsle alakalı tedbirini çok önceden almıştı ve 588 milyon Dolar ekonomiye destek için bir kenara ayırılmıştı. Bunların dışında Cumhurbaşkanımız Aliyev bir yıllık maaşını koronavirüsle mücadeleye ayırdı ve yapılan kampanya sonunda 90 milyon Dolar’dan fazla para toplandı. Vakalara gelecek olursak, bugün aldığım bilgiler doğrultusunda 3 vatandaşımız vefat etmiş, 165 vatandaşımız virüse yakalanmış, 26 vatandaşımız ise tekrar sağlığına kavuşmuştur.