ÖĞRETİM ÜYELERİNİN BALIĞA EL SÜRMESİ YASAKLANMIŞTIR!

1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun değiştirilmesi amacıyla da yürütülen çalışmalar 7 yılı aşkın bir süredir tamamlanamamış, taslak metinde “veteriner hekim” ve “biyolog” meslekleri açıkça ifade edilmiş, ancak “Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği” ve “Su Ürünleri Mühendisliği” göz ardı edilmiştir. Tarım Bakanlığınca istihdamın oldukça düşük olması, 5996 sayılı kanundan dayanak alan yönetmeliklerde hak ettiği yeri alamaması, gırgır ve trol balıkçı gemilerinde istihdamın olmaması, bölümlerimizin tercih edilmemesi önündeki en önemli etkenlerin başında gelmektedir.

Gelişen öğretim üyesi kadroları nedeniyle, bilimsel çalışmaların artması beklenirken, tam aksi yaşanmıştır. Çünkü; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca, 13 Aralık 2011 tarih ve 28141 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren DENEYSEL VE DİĞER BİLİMSEL AMAÇLAR İÇİN KULLANILAN HAYVANLARIN REFAH VE KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK ve Orman ve Su İşleri Bakanlığınca, 15 Şubat 2014 tarih ve 28914 Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girenHAYVAN DENEYLERİ ETİK KURULLARININ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK ile Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi, Ziraat Mühendisi ve Su Ürünleri Mühendisi öğretim üyelerinin balığa el sürmesini tabiri yerinde ise yasaklanmıştır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültelerimizin araştırma ünitelerinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca “onaylı olmaması” nedeniyle 2013 yılından beri bilimsel faaliyetler ile öğrenci uygulamaları tamamen durdurulmak zorunda kalmıştır. Araştırma Ünitelerine, Bakanlıkça onaylı olması ve sorumlu yönetici olarak veteriner hekim görevlendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Dolayısıyla veteriner hekim istemezse öğretim üyelerinin araştırma yapma hakkı yoktur. Ayrıca, araştırma ünitelerinin onaylı olabilmesi için talep edilenler, ülkemiz ekonomik gerçekleri ve balıklar açısından bilimsellikten uzaktır.

Sürekli olarak yönetmeliklerin dayanak noktası olarak Avrupa Birliği Uyum Yasaları gösterilmiştir. Yönetmeliklerin AB Direktifi  “DIRECTIVE 2010/63/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL”dır. Bu direktifin 25. Maddesi; oldukça dikkatle incelendiğinde, “or a suitably qualified expert” ifadesi, AB ülkelerinde yer almayan diğer uzmanlara atıf yapmaktadır. Balıklar üzerinde ülkemiz uzmanları olan Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Su Ürünleri Bölümü Mezunu) ve Su Ürünleri Mühendisleri öğretim üyeleri ulusal mevzuatımız olanyönetmeliklerde, veteriner hekimler lehine pozitif ayrımcılık yapılarak açıkça “YOK” sayılmaktadır.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce, Üniversite Rektörlüklerine gönderilen 11.01.2018 tarih ve 74131067-445-01.01-11605 sayılı yazı ile HAYDEK onayı alınmaksızın, izinsiz hayvanlar ile çalışma yapılması halinde 5119 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 28. Maddesinin (f) bendi uyarınca idari yaptırım yapılacağı açıkça bildirilmektedir.Bahse konu yaptırım, bilimsel bir çalışmada balık başına 1200 TL ceza olup, basit bir çalışmanın yaklaşık 1000 yumurta ve larva ile yapıldığı göz önüne alındığında, cezanın bir milyon Türk Lirasını aştığı görülmektedir.

2547 sayılı Yüksek Öğrenim Kanununun 22.Maddesi uyarınca, öğretim üyelerinin görevi bilimsel çalışma yapmak olmasına rağmen, yönetmelikler öğretim üyelerinin bilimsel araştırma yapma görev ve haklarını durdurmuştur.

Balıklar için doğal gerçekler, örmeğin kemirgen, memeli ve kanatlı canlılardan yaşam ortamı farklığı gibi, dikkate alınarak su ürünlerine özel ayrı bir yönetmeliğin çıkarılması.

Balıklar üzerinde veteriner hekimlerin değil, uzmanlık alanı çok özel olarak balıklar olan Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Su Ürünleri Bölümü Mezunu olanlar) ve Su ürünleri Mühendisi öğretim üyelerinin yetkilendirilmesi gerekmektedir.

                                                           Cemil PEHLEVAN

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası                       Trabzon Şube YK Başkanı