Müzeler üstlendikleri görevleri nedeniyle birer açık üniversite, herhangi bir ailenin tüm fertlerinin eğlenerek öğrenebileceği, öğrenmenin bir zevk olabileceği bir kültür merkezidir
MÜZENİN TARİHSEL GEREKLİLİĞİ
Trabzon, 30 bin yılı geçen Paleolitik Çağ insan izleri-kalıntıları( Düzköy ve Tonya Koskarlı Mağarası, KTÜ Arkeoloji Böl.), 5-6 bin yıl öncesine ait kent-yerleşim alanı buluntuları ( Boztepe ve Kale çevresi bakır mızraklar, TTSO Müzesi) olmasına ve bölgenin merkez kenti olmasına karşın 6 yıldır müzesi (arkeoloji, Etnografya) olmayan bir kent.
1- Mimarisi ve iç dizaynı ile kendisi doğal bir müze olan Kostaki Konağı, bodrumuna sıkıştırılmış bir arkeoloji ve katlar arası odalara serpiştirilmiş etnografik eserlerle, zorlama müze yapılmaya çalışılmış idi. Kostaki Konağı, asla Trabzon arkeoloji ve etnografya müzesi olamaz, olmamalıdır. Çünkü, tarihi konak, mimarisi ve süslemeleri ile döneminin Türkiye’deki tek örnek yapısı olarak, kendi ya da döneme ait eşyalar ile birlikte konak müze olarak hizmete açılmalıdır. Arkeoloji yada etnografya müzesi olarak değil.
2- Trabzon, uluslararası nitelikte bir arkeoloji ve etnografya müzesine bugüne kadar hiç sahip olmamış, olamamış bir kenttir.
3- Metrekaresine en fazla sanatçı düşen kentin, resim ve plastik sanatlar müzesi de hiç olmamış, olamamıştır, Neden ?
4- Bir bölge ve kentin tarihi, arkeoloji müzesinde sergilenen, kazılarda elde edilen maddi delil eserler le ispatlanır, anlatılır. Arkeoloji müzesi olmayan bir kentin tarihi, ne kent sakinlerine, ne öğrencilere ve ne de kenti ziyaret edilen turistlere, ispata dayalı olarak , anlatılamaz, öğretilemez.
5- Arkeoloji ve etnografya müzesi olmayan bir kenttin kültür turizminde yeri olamaz.
6- Trabzon , Roma, Bizans ve Osmanlı da Eyalet başkenti, Komnenos/Trabzon krallığında devlet başkenti olan bir şehirdir. Böyle bir kentin, kapsamlı bir arkeoloji ve etnografya müzesi olmaması , 1.5 milyona yakın yerli ve yabancı turist ağırlayan Trabzon için büyük bir eksikliktir.
7- 1892 yılında, Trabzon un ileri gelen ailelerinden Nemlizade ailesi tarafından yaptırılan ve günümüze ulaşan Nemlizade Konağı, kentin en büyük sivil mimari yapısı ve kültür mirasıdır. Kültür mirasının yaşatılıp geleceğe taşınması için azami koruma ve güvenlik gereklidir. Bunun için koruma şartlarına en uygun uygulama olarak, yapının müze olması şarttır.
8- Restorasyonu tamamlanmış olan tarihi binada, dinamik- arkeoloji-etnografya eğitim/gösterim uygulamaları ile desteklenen arkeoloji, etnografya ve mümkün ise plastik sanatlar/resim müzesi/leri açılması, çocuklar ve gençlere atölyeler, uygulamalı kazı, eser koruma çalışmaları yapılması yararlı olacaktır.
9- Tarihi Nemlizade konağı, ne yazık ki, yıllardır , koruma yerine ihtiyaca göre kullanma önceliklendirilerek kullanılmış bir yapıdır. 1 ana 3 ek binaya sahip konaktan günümüze, sadece ana bina ve bitişiği tarihi taş bina gelebilmiştir. Dışı taş ancak kat araları ve iç bölmelerin tamamı ahşap ( yada bağdadi ahşap üstü sıva) olan binanın, korunarak geleceğe taşınması için müze olması konusunda, ilk hareketi başlatan 40 STK ve kent kurum, kuruluşu ile birlikte, kentin tüm kesimlerin desteği ve isteği önemli ve gerekli.
10- Çünkü bu müze Trabzon’un ve Trabzonlunun yüz akı uluslar arası standartlarda “Trabzon Müzesi” olacaktır, olmalıdır!!!!
NEMLİZADE KONAĞININ YAPISAL-KORUMA GEREKLİLİĞİ
1- Bodrum+Çatı dahil 6 kat ve 2500m2 ye yakın kapalı alanı olan Nemlizade Konağının Trabzon Müzesi olarak Milli Eğitimden Kültür Bakanlığına geçici tahsisi ile yıllarca kat atılarak, iç donatıları değiştirilerek, çok özel dizayn edilmiş bahçesi ve bahçede bulunan 2 tarihi ek yapısı yıkılıp yok edilmiş olan tarihi kültür mirası daha fazla müdahaleye maruz kalmadan azami koruma için müzeleştirilmelidir.
2- Tarihi Nemlizade ailesinin kültürel mirası bina ve müştemilatları, ne yazık ki pek saygı gösterilmeden kullanılmış bir bina. Tarihi bina- Trabzon un en büyük konak ve müştemilatları 1970-2015 döneminde büyük müdahale görmüş. Tarihi konağa ait 4 binadan ( 1 ana bina 3 ek, müştemilat) 2 si yıkılmış, çok özel dizayn olan bahçesi tümden yok edilmiş ve maalesef tarihi taş bina üzerine, kaçak ahşap bir kat atılmış . 7 dekar olan arazi içine 2 okul binası yapılmış ve aktif eğitime hizmet amaçlı kullanılmaktadır ( Tarihi konak dışında 2 okul eğitime hizmet etmekle eğitim görevini fazlası ile yerine getirmektedir) .
3- Yapı dıştan kesme taş, iç kısmı tamamen ahşap olarak yapılmış, geçmişte zaman zaman yaşanmış olan su kaçakları nedeni ile ciddi zarar görmüş ve yenilenmiştir. Ahşap/bağdadi iç dokusu ve 100 yılı geçen yaşı ile yapı elektrik kaçağı vb yangına karşı aşırı hassas ve risk altındadır. Bu anlamda müze maksimum tedbir, maksimum koruma ve kollama standartları ile yapının korunması ve geleceğe taşınmasında en uygun uygulama olacaktır.
4- Yapı yaşlı ve ahşap olması dolayısı ile yoğun ve sürekli insan hareketi ( öğrenci vb.), mekanik titreşim yapacak makine vd. ağır malzemeler nedeni ile yapı statiği risk altına girecektir.
5- Trabzon ve çevrede yapılan kazılarda, yüzey araştırmalarında, bina inşaatlarında çıkan yada müzeye kazandırılan binlerce arkeolojik ve etnografı eser, özellikle son 6 yılda nem ve ısı koruması olmayan depolarda bekletilmekte, ahşap, metal ve toprak malzemeler ciddi zarar görmüş yada göreme riski altındadır. Bu eserlerim depolardan çıkarılıp gerekli bakımlarının yapılarak, uygun olanların sergilenmesi için yeterli alan, depoya ve bakım laboratuvarı olan Nemlizade Konağı gibi, fiziki yapısı ve kapasitesi uygun bir bina acil ihtiyaçtır. Çok acil.
6- Nemlizade Konağı, dikdörtgen yapısı ve ne duvar ne de tavanlarında özel süslemesi olmayan ( giriş bölümü çinili birkaç oda dışında) , oldukça yalın ve her türlü eser sergilemeye ( arkeolojik, etnografı yada plastik sanat eseri) uygun her biri 500m2 ye yakın alanı olan 4 katı, ayrıca çatı katı ve depolama ve bakım amaçlı geniş bir bodrum kata sahiptir.
NEMLİZADE KONAĞININ MÜZE OLABİLİRLİĞİ
1- Kültür Müd ve Müze Müd. İlgilileri yapıyı inceledi ve uygun olduğunu sözlü olarak belirtilmiştir.
2- Bodrum+Çatı kat dahil 6 kat ve çift kapı ve çift merdiven sitemi olan tarihi bina, arkeoloji, etnografya ve mümkün ise plastik sanatlar/Resim müzeleri açılmaya uygundur ( ancak hangi müze yada müzeler olacağına yapının müzeye tahsisi sonrası müze ve ilgili uzmanlar, akademisyenlerin değerlendirilmesi ile ilgili kurum tarafından karar verecektir)
3- Bina ile ilgili yenileme vd çalışmalarda bulunmuş, yapının içyapısı ve donatılarına vakıf uzman mimarlar binanın müze olarak işlevlendirilmeye uygun olduğu ve en iyi korumanın müze ile mümkün olduğunu beyan etmiştir. ( Tahsis gerçekleştiğinde, müze içeriği ve planlamasına ilgili uzmanlar karar verilecektir).
4- Müzeye tahsis, Modern Trabzon müzesi yapılana kadar geçici tahsis olacak, yapı Milli Eğitim uhdesinde kalacaktır ( bu şartlarda tahsis vali oluru ile yapılabilmektedir).
5- Nemlizade Konağı, Yanında bulunan tarihi Tavanlı camii ve tarihi mezarlık konum itibari ile Boztepe Seyir Terası, Kızlar Manastırı ile Mydan-Kostaki-Tabakhane-Ortahisar geçit yolu üzerinde, Her bir alana 400-700m uzaklıktadır ( mak 10 dakika yürüyüş mesafesi). Müze ile 2. Hedef Meydan –Kunduracılar-Uzun Sokak a sıkışmış turizmi, mekân ve etkinlikleri, ticareti kent içine yaymak, kentin ve kent sakinlerinin turizmden aldığı katkıyı arttırmaktır.
Nemlizade Konağı-Trabzon’a Müze olarak Kazandırılma insiyatifi
temsilci kuruluş ve Uzmanlar
