KTÜ Farabi Hastanesi Aile Hekimliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Turan SET, 7-13 Nisan Dünya Sağlık Haftası dolayısıyla önemli açıklamalarda bulundu.
Sağlıklı olmak, insan hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Sağlıkla ilgili çeşitli tanımlamalar olmakla birlikte Dünya Sağlık Örgütü tarafından sağlık; “yalnızca hastalık ve sakatlığın olmaması değil fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali” şeklinde tanımlanır. Bireyin psikolojik ve sosyal açıdan da iyi olmasını, sağlıklı bir çevre ve toplum önemli ölçüde etkiler. Sağlıklı bireyler ve sağlıklı bir toplum için dikkat edilmesi gereken önemli hususları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Fiziksel olarak aktif bir yaşam tarzı benimsenmeli. Yürüme mesafesinde kalan alanlarda ulaşım için araç kullanmamalı, asansör yerine merdiven kullanmalı vb. her durum hareketlilik için bir fırsat olarak değerlendirilmeli.
• Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmeli. Sağlıklı beslenmenin temelini çok yönlü beslenme oluşturur. Vücut için gerekli besleyici öğelerin alınması için besin çeşitliliği ve yeterli su tüketimine dikkat edilmelidir. Paketlenmiş ve hazır gıdalardan uzak durmak önemlidir.
* Yiyecek ve içeceklerin temizliği ve besinlerle ilgili hijyen kurallarına dikkat edilmeli.
• Uyku sağlığı ve kalitesi için uyku hijyenine önem verilmeli. Sağlık açısından erişkinler için günde ortalama 7 saat uyku önermekteyiz. Uyku hijyeni, uyku kalitesini artıran prensip ve uygulamalara denir. Uyku hijyeni uygulamaları; çevre ısısının, gürültünün, ışığın kontrolü gibi bazı çevresel düzenlemeleri ve her gün aynı saatte yatma, aynı saatte kalkma, uyku zamanını ayarlama, hafta sonları ve tatiller sırasında da uyku ritmini bozmama, stresten uzak kalma, sigara, alkol, kafein gibi uyarıcı alımından sakınma, uyku saatine yakın cep telefonu, tablet, bilgisayar vb. teknolojik cihazlardan uzak durma gibi davranışsal düzenlemeleri kapsar.
• Ağız ve diş sağlığına özen gösterilmeli.
• Sigara, alkol ve madde kullanımından uzak durulmalı.
• Teknoloji bağımlılığından sakınılmalı. Teknoloji ve internetin, sosyal medya ve akıllı telefonun aşırı ve kontrolsüz bir şekilde kullanımından kaçınılmalı.
* El, ayak ve tırnak temizliği, saç ve cilt temizliği ve sağlıklı giyinme gibi kişisel bakım kurallarına özen gösterilmeli.
• Stresle başa çıkma yöntemleri üzerinde durulmalı. Stresin kaçınılmaz hale geldiği günümüzde, stres oluşturan nedenlerin iyi bir şekilde saptanması ve bunlarla başa çıkma becerisi kazanılması önemlidir.
• Zaman yönetimine dikkat edilmeli. Zamanın bilinçli bir şekilde planlanarak harcanması iş-yaşam dengesinin sağlanmasında, daha kısa sürede sonuca ulaşılmasında ve stresle başa çıkılmasında önemlidir.
* Ev kazalarından korunmaya yönelik gerekli tedbirler alınmalı. Özellikle çocukların ve yaşlıların ev kazalarından korunması için kaygan ve ıslak zemin, ışıklandırma, eşyaların güvenli bir şekilde sabitlenmesi, kaygan halı, çok küçük oyuncak, ilaçlar, elektrik kabloları vb. hususlara dikkat edilmeli.
• Periyodik sağlık kontrolleri ihmal edilmemeli. Her bireyin yaşına, cinsiyetine, risk faktörlerine ve kanıta dayalı oluşturulmuş olan aşılar, ulusal kanser tarama programları, muayene ve danışmanlık hizmetlerine katılım önemli. Bu sayede birçok hastalıktan korunmanın yanı sıra ancak erken tanı ile bazı hastalıkların tedavisi mümkün olmakta.
Özetle insan hayatının her aşamasında sağlığın korunması ve geliştirilmesi için sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesi, sağlık kontrollerinin yapılması ve bunlara yönelik sürdürülebilir davranış değişikliklerinin kazanılması önem arz eder.
İçerisinde bulunduğumuz 2024 yılında Dünya Sağlık Haftası ile Ramazan Bayramı aynı zaman diliminde yer almaktadır. Bu vesile ile şeker tadında bir bayram olması dileklerimle bayram süresince de sağlıklı ve dengeli beslenmeye, aşırı kalori alımından kaçınmaya özen gösterilmesini vurgulamak isterim.
