Bir İlk gerçekleşti – Kara delik fotoğrafı yayınlandı

Uluslararası Olay Ufku Teleskobu projesi çatısı altında bir araya gelen uluslararası bilim adamları ekibi, Dünya’ya 53 milyon ışık yılı mesafedeki Başak (Virgo) Takımyıldızındaki M87 Galaksisi’nin merkezindeki süper masif kara deliğin, “olay ufku” olarak adlandırılan, kütle çekiminin en güçlü olduğu eşik bölgesinin bir fotoğrafını yayımladı.

ABD Ulusal Bilim Vakfı, 2012’de bir kara deliğin çevresini gözlemlemek için kurulan Event Horizon Teleskobu’ndan (EHT) elde edilen ‘çığır açıcı sonucu’ bugün düzenlenecek bir basın toplantısıyla canlı yayında açıkladı. Bilim insanlarının çizim, tasarım ve modellleme olmayan ilk gerçek kara delik fotoğrafını yayınladı.

40 MİLYAR KİLOMETRE ÇAPINDA

Bilim insanları tarafından ‘canavar’ olarak tanımlanan kara delik 40 milyar kilometre çapında ve dünyamızdan 3 milyon kez daha büyük.

Dünya’dan 500 bin katrilyon uzaklıkta olan kara deliğin dünyamızdan 8 ayrı teleskopla kaydedildiği aktarıldı.

Kara deliğe dair detayların Astrophysical Journal Letters’da yayımlanacağı belirtildi. Hollanda’daki Radboud Üniversitesi’nden Profesör Heino Falcke, kara deliğin M87 adı verilen bir galakside keşfedildiğini söyledi.

M87 GALAKSİSİ

Falcke, öte yandan görülen kara deliğin bizim tüm güneş istemimizden daha büyük olduğunu söyledi.

“Kütlesi güneşten 6,5 milyar kez daha büyük. Biz bunun bugüne kadar var olan en ağır kara delik olduğunu düşünüyoruz. Bu gerçek bir ‘canavar'” dedi Falcke.

DÖNÜM NOKTASI OLABİLİR

İlk kez bir kara delik fotoğrafının yayınlanacağı söylenen ve astrofizik açısından bir dönüm noktası olabileceği belirtilen bu önemli toplantıda açıklanacak bulguların astrofizik açısından bir dönüm noktası olabileceği belirtiliyor. Zira kara deliklerin çevresi evrendeki en vahşi yerlerden biri olarak gösteriliyor ve kendisine yaklaşan yıldızları, gezegenleri, gazı, tozu ve her çeşit elektromanyetik radyasyonu geri döndürülemez şekilde yutuyor.

KARA DELİK NEDİR VE VARLIĞI NASIL BİLİNEBİLİR?

NASA’ya göre kara delikler, kütleçekimsel bir alan yaratarak ışık da dahil olmak üzere etrafındaki her şeyi içine alan, belirli bir şekle sahip olmayan gök cisimleri olarak tanımlanıyor.

Kara deliklerin varlığı günümüz astronomları arasında evrensel olarak kabul görüyor, ancak hala onlar hakkında bilmediğimiz bir sürü şey var.

Kara delikler, isimlerinden de anlaşılacağı üzere, elektromanyetik spektrumun hiçbir yerinden ışık yaymıyor. Bu nedenle de görüntülenmeleri çok zor.

Bilim insanları kara deliklerin varlığını çevresindeki gök cisimlerinin faaliyetlerini gözlemleyerek biliyor. Bir kara deliğin yerçekimi, gazı ve tozu içine çekerken cisimler aşırı bir sıcaklığa ulaşıyor. X-ışınları ve diğer yüksek enerjili radyasyonlar yayıyor.

HANGİ GİZEMLERİ ÇÖZECEK

Çekilen görüntüler ile ilk kez karadeliklerin olay ufkunun yakınındaki maddeye neler yaptığı keşfedilebilecek.

Event Horizon Teleskobu’nun Proje Bilimcisi Astrofizikçisi Dimitrios Psaltis’e göre bu projenin sonuçları, Albert Einstein’ın genel görelilik teorisine bilimsel bir temel oluşturuyor.

1915’te ortaya konan bu teori, yerçekimi kanunlarının diğer doğal güçlerle ilişkilerini açıklamak için tasarlandı.

Duyuruyu yapan Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezindeki Event Horizon Teleskopu Direktörü Astrofizikçi Sheperd Doeleman, “Bir kara deliğin fotoğrafını çekmek vizyoner bir proje. Bu projede uluslararası çapta 200 ortaklığa sahibiz.” açıklamasını yapmıştı.

EINSTEIN %100 HAKLI MIYDI?

Projenin temel amacı; 200 bilim adamının peşinde koştuğu iki sorunun cevabını bulmak. Birincisi çok basit; gerçek bir kara deliği fotoğraflamak mümkün mü? Ancak ikinci soru çok daha önemli. O da şu ki; Einstein kara delikler konusunda %100 haklı mıydı?

Arizona Üniversitesi’nden astrofizikçi Doeleman şöyle diyor.

“Einstein bize 100 yıl önce bir kara deliğin gölgesinin ne şekilde olacağını ve büyüklüğünün ne olacağını söyledi. Eğer gölgenin üzerine bir cetvel koyabilseydik, Einstein’in kara deliklerin sınırları hakkındaki teorisini test edebilecektik.”

Bilim insanları bugünki keşifle Einstein’ın teorisini kanıtlamaya bir adım daha yaklaşacak.