İran, Koronavirüsün ve ABD’nin Trump yaptırımlarının darboğazında

Koronavirüsü dünyada hızla yayıldığı günlerde ve dünyadaki bireyler ve hükümetler her biri kendilerince hayatlarını kurtarmanın ve bu krizin ekonomik hasarını azaltmanın yollarını arıyorken, İran İslam Cumhuriyeti maalesef  ABD’nin acımasız yaptırımlarıyla tek başına kalmasına rağmen, dünyanın birçok ülkesinden ve bölgesinden daha önce enfekte olmuş ve Kovid-19 virüsünün yayılmasını kontrol etmek ve can kaybını ve mali kayıplarını azaltmak için her türlü çabayı göstermektedir.

Bu arada ABD’nin acımasız, keyfi ve gayri meşru yaptırımları İran halkının sağlığını hedef almış ve hükümetin ve bu ülke halkının gücünün çoğu, sağlık personelinin ihtiyaç duyduğu ilaç, hijyen ürün ve tıbbi ekipman eksikliğinden kaynaklanan sorunlara mücadeleye harcanmaktadır. Koronavirüs ile savaşmak için ön koşul olan malzemeler, yaptırımlar nedeniyle dünyanın herhangi bir yerinden İran’a transferleri birçok zorluk ve sınırlamalarla karşı karşıya kalmıştır.

Halbuki şuanda kuşağımız en geniş küresel kriziyle karşı karşıya kalmıştır. Hükümetlerin ve halkların her birisinin aldığı kararlar ve eylemler sadece kendi ülkelerinin geleceğini değil, diğer ülkelerin de geleceğini etkileyecektir. Bu durumda, kısa sürede ve en az insani ve mali kayıplarla bu krizi aşmak için dünya ülkeleri arasında, ekonomik işbirliği ve tıbbi deneyim alışverişi yapmak gereklidir; İran’ın dost ve komşusu Türkiye tarafından sağlık yardımları yanı sıra iki ülkenin çeşitli sosyal tabakalarından birbirine empati ve cesaret mesajların yayınlanması, iki ülke arasındaki derin işbirliğin ve bağlantıların örnekleri ve cilveleri olarak gösterilebilir.

Lakin, ABD’nin zorlayıcı hükümeti küresel dayanışma karşısında, İran vatandaşlarının ölümlerine açıkça kayıtsız kalıyor ve koronavirüs ile mücadeleyi kolaylaştırmak için küresel kamuoyunun İran’a karşı yaptırımların durdurulması çağrısının da karşısında durmaya direniyor. Aslında, Trump yönetimi, küresel sorumluluğunu serbest bırakarak, en yakın müttefiklerini yalnız bırakarak ve her koşulda yaptırım ve baskıya ısrar ederek uluslararası dürüstlük testin de bir kez daha başarısızlığa uğradı.

Şimdi dünya öyle bir durumda ki, Amerikalı liderler Kovid-19 virüsüne karşı küresel mücadelede, ya birlik ve dayanışmaya katılarak yaptırımların ortadan kaldırılmasını seçer ve en azından durdurulmasının kaçınılmaz bir gereklilik olduğunu kabul eder yahut kötülük üretmeye, savaşı kışkırtmaya ve Müslüman ve bağımsız ülkeleri istikrarsızlaştırmaya devam etmeyi seçer.

Amerika Birleşik Devletleri’nin salgın hastalıklar ve ortak uluslararası davranışlarının sefil kaydı göz önüne alındığında, bu hükümetin doğru seçeneği seçme ihtimali zayıftır, ama üçüncü ülkeler tarihe iyi iz ve isim bırakarak, ABD’nin anti-insani yaptırımlarına uymayacağı umulmaktadır. Çünkü yaptırımlar doğrudan masum insanların ölümüne sebep oluyor.

Mohammad Yazdanpanah

İran İslam Cumhuriyeti Trabzon Başkonsolosluğu Ticari Ataşesi